Theo Tổ chức Y tế Thế giới, suy dinh dưỡng đề cập đến sự thiếu hụt hoặc mất cân bằng trong việc cung cấp năng lượng và/hoặc chất dinh dưỡng của một người. Trẻ suy dinh dưỡng bị thiếu lượng calo, vitamin và khoáng chất quan trọng, khiến não và cơ thể chúng không thể phát triển bình thường.
Tác động tức thời của tình trạng thiếu dinh dưỡng là sụt cân hoặc chậm phát triển, suy giảm khả năng tư duy và suy yếu hệ thống miễn dịch nên trẻ dễ mắc các bệnh nhiễm trùng. Suy dinh dưỡng cũng có thể ảnh hưởng khả năng học tập và lao động ở tuổi trưởng thành.
- Dấu hiệu trẻ suy dinh dưỡng
Một số dấu hiệu suy dinh dưỡng ở trẻ cần lưu ý:
– Không tăng cân nặng, chiều cao.
– Chậm phát triển vận động.
– Chán ăn, Mệt mỏi, cáu gắt, quấy khóc.
– Chậm lành vết thương.
– Bụng chướng to.
– Chân tay mềm nhão.
– Tóc và da khô.
– Dễ bị tái phát tiêu chảy.
– Khó tập trung.
– Trầm cảm, lo âu.
- Nguyên nhân suy dinh dưỡng ở trẻ em
Nguyên nhân suy dinh dưỡng ở trẻ là do sự thiếu hụt chất dinh dưỡng cần thiết trong chế độ ăn uống. Có nhiều yếu tố góp phần gây ra tình trạng này ở trẻ.
– Suy dinh dưỡng bào thai: Do người mẹ ăn uống không đầy đủ khi mang thai khiến trẻ thiếu dinh dưỡng cần thiết từ trong bào thai. Suy dinh dưỡng bào thai cũng làm tăng nguy cơ sinh non hoặc mắc các bệnh lý khác khi chào đời.
– Chế độ ăn uống không đủ chất dinh dưỡng: Trẻ không được cung cấp đủ lượng thực phẩm cần thiết hoặc ăn quá nhiều thực phẩm không phù hợp.
– Trẻ ăn dặm quá sớm hoặc quá muộn.
– Trẻ không được cung cấp đủ nhóm dưỡng chất: Glucid, protid, lipid, chất xơ, vitamin và chất khoáng.
– Trẻ ăn được nhưng cha mẹ chỉ bổ sung thực phẩm theo sở thích, không chú ý đến việc cân bằng các nhóm chất.
– Mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột: Do sử dụng kháng sinh kéo dài, thức ăn nhiễm khuẩn, bệnh đường tiêu hóa… khiến trẻ bị mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột gây giảm hấp thu dẫn tới suy dinh dưỡng.
– Vấn đề sức khỏe tâm thần: Trẻ gặp các vấn đề sức khỏe tâm thần như trầm cảm, chán ăn tâm thần hoặc các rối loạn ăn uống khác… dẫn tới sợ hãi và ám ảnh về thức ăn dẫn tới chán ăn và bị suy dinh dưỡng.
– Bà mẹ cho con bú bị suy dinh dưỡng: Sữa mẹ rất cần cho sự phát triển của trẻ, đặc biệt trong 2 năm đầu đời. Cai sữa quá sớm có thể tăng nguy cơ suy dinh dưỡng. Ngoài ra, có những mẹ quá suy dinh dưỡng cho con bú có thể không cung cấp đủ lượng chất cần thiết cho bé khiến trẻ yếu ớt, chậm phát triển.
- Cách chẩn đoán đánh giá tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ em
Trẻ bị suy dinh dưỡng có thể được chẩn đoán thông qua thăm khám lâm sàng. Ngoài ra, một số xét nghiệm cận lâm sàng có thể được thực hiện để xác định nguyên nhân cụ thể gây suy dinh dưỡng.
- Cách điều trị phục hồi cho trẻ bị suy dinh dưỡng
Tùy thuộc vào nguyên nhân, độ tuổi, mức độ suy dinh dưỡng của trẻ, bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Việc điều trị này có thể bao gồm điều trị các vấn đề sức khỏe do suy dinh dưỡng gây ra, bổ sung dưỡng chất bị thiếu hụt, cân chỉnh chế độ ăn uống phù hợp và giải quyết nguyên nhân gây suy dinh dưỡng.
- Chế độ ăn cải thiện tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ em
– Cho trẻ ăn uống phù hợp, đảm bảo cung cấp đủ dưỡng chất và năng lượng để phục hồi dinh dưỡng và giúp cơ thể phát triển toàn diện.
– Cân chỉnh, tăng năng lượng trong khẩu phần ăn hàng ngày của trẻ: đa dạng món ăn trong bữa ăn hàng ngày, tăng số cữ ăn (chia nhỏ cữ ăn để đảm bảo trẻ được bổ sung đủ chất nhưng không quá no, không bắt ép trẻ ăn quá nhiều), cho trẻ uống thêm sữa, ưu tiên thức ăn nhiều năng lượng.
– Chú ý lựa chọn thức ăn phù hợp cho trẻ khi trẻ bị ốm và mới khỏi bệnh.
– Theo dõi cân nặng và cho trẻ khám sức khỏe, dinh dưỡng định kỳ.
- Cách phòng chống suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ
– Cần chăm sóc trẻ từ trong bụng mẹ bằng một chế độ ăn đầy đủ chất dinh dưỡng, đồng thời theo dõi cân nặng của mẹ theo từng tháng để thấy được sự phát triển của con, khám thai định kỳ.
– Nên cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu và kéo dài tới 24 tháng.
– Cho trẻ ăn đa dạng các thực phẩm, đảm bảo đủ 4 nhóm dinh dưỡng. Chế biến nhiều món ăn hấp dẫn hơn để cải thiện khẩu vị của con.
– Cho con ăn dặm đúng thời điểm, luyện tập cho con thói quen ăn uống đúng giờ, trong quá trình ăn tập trung vào bữa ăn.
– Theo dõi biểu đồ tăng trưởng cho trẻ hàng tháng nhằm phát hiện sớm tình trạng suy dinh dưỡng hoặc các nguy cơ nếu có và can thiệp sớm.
– Khi mắc các bệnh viêm nhiễm về đường hô hấp, tiêu hóa không nên tự ý sử dụng kháng sinh mà cần tham khảo ý kiến của bác sĩ.
– Tẩy giun định kỳ mỗi 6 tháng cho trẻ từ 2 tuổi.
– Khuyến khích trẻ tập thể dục và vận động thường xuyên.